Het spreekt voor zich dat misofonie een enorme beperking voor iemands dagdagelijkse leven kan inhouden. De aandoening kan de oorzaak zijn van woedeaanvallen, paniekaanvallen en zenuwinzinkingen. Lees hieronder verder om meer te weten te komen over de oorzaken, symptomen en mogelijke behandelingen van misofonie.
De betekenis van de term ‘misofonie’
Het begrip ‘miso’ is oorspronkelijk Grieks. Het betekent haat of afkeer. Het Griekse ‘fonie’ betekent dan weer ‘geluid’. Misofonie heeft dus te maken met de onverdraagzaamheid ten opzichte van bepaalde geluiden, zoals het druppelen van een kraan, het kletteren van iemand die typt op een toetsenbord of het kauwen van kauwgom. Al brengen onprettige geluiden bij een misofoon vaak een veel hevigere reactie teweeg dan simpele ‘onverdraagzaamheid’. Zo zijn er trouwens nog tal van andere geluiden die een enorme irritatie veroorzaken bij de persoon in kwestie. Een andere naam voor misofonie is selectief geluidsgevoeligheidssyndroom.
Oorzaken misofonie
Zoals gezegd is misofonie een neurologisch probleem maar er is helaas nog niet veel geweten over hoe het precies tot stand komt. Vaak begint misofonie al vrij vroeg, rond de leeftijd van 10 jaar of tijdens de vroege puberteit. Er ontstaat bij een misofoon een neiging tot hyperfocus op bepaalde geluiden, in vele gevallen van menselijke oorsprong. Wanneer deze prikkels worden waargenomen, reageert het brein van een misofoon volgens misofonie-experts van het AMC vermoedelijk op dezelfde manier als wanneer het gevaar zou waarnemen. Dit brengt vervolgens ook een emotionele respons teweeg, meer bepaald woede, walging of haat. Op den duur verlopen deze prikkels, of triggers zoals ze ook genoemd worden, en de reactie die daarop volgt zodanig automatisch dat de misofoon (of liever, diens brein) er niet meer in slaagt om kalm te blijven en de negatieve emotionele respons te vermijden.
Belangrijk om te weten is dat niet alle triggers een even hevige reactie teweeg brengen en ze niet voor iedere misofoon hetzelfde zijn: de ene persoon kan bv. sterk gevoelig zijn voor eetgeluiden, terwijl het bij de ander vooral ademhalingsgeluiden zijn die walging of woede tot stand brengen. Ook kunnen stress, slaaptekort, uitputting en meer de drempel tot een trigger verlagen en de reactie erop feller maken. Er zijn dus beïnvloedbare factoren waarmee je misofonie tot op een bepaald niveau onder controle kan houden, maar helaas heb je het nooit volledig zelf in de hand.
Gevolgen misofonie
Op termijn kan een misofoon zeer goed inschatten waar en wanneer er een groter risico is op ongewenste triggers. Uit schrik voor de misofoniereactie, niet de trigger zelf, zal men deze situaties steeds meer gaan vermijden. Dit heet ‘anticipatieangst’. Aangezien het vaak sociale situaties zijn die vermeden worden (omdat de triggers meestal menselijke geluiden zijn), kan dit een enorme impact hebben op het sociale leven (zowel privé als professioneel) van een misofoon. De kans op sociaal isolement is dus reëel wanneer de misofonie niet onder controle kan worden gehouden.
Daarnaast leidt anticipatieangst ook tot meer stress, meer gevoelens van onrust, wat dan weer de drempel tot misofoniereacties verlaagt. Zo kunnen vicieuze cirkels ontstaan waar men zich op den duur geen meester meer over ziet.
Symptomen misofonie
De reacties op onaangename geluiden kunnen naargelang de mate van misofonie variëren tussen licht, gemiddeld of zwaar. Dit zijn de belangrijkste symptomen van de storing:
- overdreven reactie op simpele geluiden;
- vertwijfeld proberen om onaangename plaatsen te verlaten;
- overdreven ergernis en irritatie;
- slecht humeur;
- woedeaanvallen;
- beledigen van de veroorzaker van een geluid.
Veelvoorkomende triggers bij misofonie
Een aantal geluiden zijn typische triggers voor vele misofonen. De meeste hiervan zijn menselijke geluiden, vaak repetitief van aard en niet overdreven luid:
- Slikken, slurpen, smakken, kauwen
- Ademen, geeuwen, fluiten
- Kuchen, keel raspen, snuiven, snuiten
- Bepaalde accenten, specifieke stemgeluiden, uitspraak van bepaalde klanken (rollende R of huig R, sommige tweeklanken…)
Maar ook alledaagse omgevingsgeluiden kunnen een bron van ergernis, woede of walging zijn:
- Sloffen van schoenen, gestap, geklak van hakken
- Kraken van trappen, deuren, stoelen, tafels
- Typ- en klikgeluiden in werkomgeving (of thuis)
- Dierlijke geluiden uit de omgeving (kraaiende hanen, miauwende katten, blaffende honden)
- Zoemen van computers of elektronica, ruis van tv of radio, tikken van een klok
Er zit dus mogelijks veel variatie op de triggers van een misofoon, maar doorgaans zijn het vaak repetitieve, relatief milde geluiden die voor de buitenwereld zeer banaal en onschuldig zijn. Ook gelijkaardige bewegingen van deze aard (licht heen- en weer schommelen in je stoel, friemelen met je vingers, spelen met je haar, tikken met je voet…) kunnen een reactie teweegbrengen. In dit geval spreken we over visuele triggers, al zijn deze doorgaans iets minder frequent.
Behandeling misofonie
Helaas is er (nog) geen wondermedicijn dat misofonie geneest. Momenteel wordt er voornamelijk beroep gedaan op cognitieve gedragstherapie om beter te leren omgaan met de triggers en de emotionele respons hierop te verminderen. Met name het UMC Amsterdam (waar we eerder al naar refereerden) heeft de voorbije jaren indrukwekkende resultaten geboekt met deze vorm van therapie: met hun behandeling halen patiënten 30% klinische verbetering, en er is ook geen risico tot verslechtering van de klachten. Uiteraard zijn er nog tal van andere cognitieve gedragstherapeuten die een gelijkaardige behandeling kunnen aanbieden, maar het uitgangspunt is telkens beter leren omgaan met de aandoening.
Een aantal tips om beter met misofonie om te gaan:
- Het geluid omzeilen of proberen verwijderen uit je omgeving (bv. door sociale situaties te vermijden, door oordopjes of noise-cancelling hoofdtoestellen te dragen) is enkel een tijdelijke oplossing voor het probleem. Op termijn zouden dergelijke ‘oplossingen’ de misofonie alleen maar verslechteren. Probeer in de plaats daarvan je mentale reactie op de trigger te corrigeren, bv. door onderstaande puntjes
- Verleg je focus van het triggergeluid naar iets anders / leid je aandacht af. Kijk ook niet naar de bron van de trigger. De bedoeling is om je hyperfocus te doorbreken. Dit heet ‘aandachtstraining’
- Probeer bij het waarnemen van een trigger jezelf er mentaal van te overtuigen dat het niet de trigger was maar iets anders dat er op lijkt (een gelijkaardig geluid of beweging). Dit consistent inoefenen (= het veranderen van een trigger naar een gelijkaardig maar ander geluid) heet ‘counterconditionering’
- Vermijd stress, zorg voor ontspanning, let op je ademhaling en voorzie momenten om tot rust te komen
- Ga in het kader hiervan voldoende sporten, rust genoeg uit en probeer een vast slaappatroon aan te houden
Het spreekt voor zich dat dit makkelijker gezegd dan gedaan is, en vaak een proces is van weken, maanden of soms jaren oefenen. Een multidisciplinaire aanpak is dan ook aanbevolen, aangeboden door een team van logopedisten, psychiaters en psychotherapeuten. Misofonie valt voorlopig niet te genezen, maar een passende therapie kan het vergemakkelijken om met het ziektebeeld om te gaan en de levenskwaliteit te behouden.
Neem contact op met een expert
Heb jij last van misofonie of heb je vragen rond deze aandoening? Maak dan vrijblijvend een afspraak in één van onze hoorcentra en laat je bijstaan door onze audiologen. Zij zetten je op het spoor richting de meest geschikte therapie.
Afspraak maken
Hoe hulpvol was dit artikel?
Gemiddelde 3,1 sterren
van 21 stemmen.
Rated successfully.
An error occurred while processing the rating. Please try again later.
